Een leerling schadehersteller volgt een opleiding die volledig door zijn werkgever wordt vergoed. De arbeidsovereenkomst bevat een studiekostenbeding. Als de werknemer vrijwillig uit dienst treedt, moet hij de studiekosten terugbetalen. In stappen van 25 procent per jaar wordt dit afgebouwd. De werknemer zegt de arbeidsovereenkomst op en de werkgever claimt terugbetaling van de studiekosten. Via de rechter verzet de werknemer zich hiertegen.

Eisen studiekostenbeding
Een dergelijk studiekostenbeding is alleen aanvaardbaar als het gaat om een regeling die:

1. de tijdspanne vaststelt gedurende welke de werkgever geacht wordt baat te hebben van de door de werknemer tijdens diens studiewerkzaamheden verworven kennis en vaardigheden;
2. bepaalt dat de werknemer, indien de dienstbetrekking eindigt, het loon over die periode aan de werkgever zou moeten terugbetalen, en
3. deze terugbetalingsverplichting vermindert naar evenredigheid van het voortduren van de dienstbetrekking gedurende de onder a. bedoelde tijdspanne.

Aan deze vereisten wordt volgens de rechter voldaan, maar er is meer.

Verplichting uitleg consequenties studiekostenbeding
De werkgever moet op voorhand duidelijk maken wat de consequenties voor de werknemer zijn indien hij studiekosten moet terugbetalen. Met name als het om grote bedragen gaat – afgezet tegen het verdiende salaris – moet het voor de werknemer op voorhand duidelijk zijn om welk bedrag het concreet gaat, zodat hij een weloverwogen afweging kan maken om al dan niet het dienstverband voort te zetten. Daar wringt in deze zaak de schoen.

Oordeel rechter
Er is een groot verschil tussen het loon van de werknemer en de omvang van de studieschuld. Het gaat om een bruto maandloon van € 876,80. De omvang van de uiteindelijke studieschuld na drie jaren studie is € 7.693,75.

Als de werkgever dergelijke – naar verhouding tot het loon – hoge studiekosten wil verhalen, had hij op voorhand in het studiekostenbeding concreet moeten maken welke specifieke bedragen terugbetaald dienden te worden. En als de werkgever pas tijdens het verloop van de studie zelf kennis kreeg van de omvang van de kosten, had hij de werknemer daar op dat moment van op de hoogte moeten stellen.

Was dit gebeurd, dan zou voor de werknemer duidelijk zijn geweest welk bedrag hij moest terugbetalen bij vrijwillige beëindiging van de dienstbetrekking en had hij dit kunnen meenemen bij zijn besluit om het dienstverband op te zeggen. Nu was dat niet mogelijk en is hij pas na zijn opzegging met de financiële gevolgen daarvan, wat betreft de terugbetalingsverplichting, geconfronteerd.

De werknemer hoeft de studiekosten daarom niet terug te betalen.

Tip: Werkgevers betalen vaak studiekosten voor werknemers. Om te voorkomen dat werknemers met hun verhoogde kennis en vaardigheden direct naar een concurrent overstappen, wordt vaak een studiekostenbeding afgesproken. Zorg er als werkgever voor dat u, zodra dat kan, concreet bent over het bedrag van de terugbetaling van de studiekosten, anders kan de rechter het beding terzijde schuiven.